Foto’s verspreiden zonder toestemming: wat kunt u écht doen?
Er gaat tegenwoordig geen dag voorbij zonder dat er ergens een foto online wordt gezet. Vaak leuk, soms onschuldig — maar soms duikt er ineens een foto op waarvan je denkt: maar… daar heb ík helemaal geen toestemming voor gegeven. Misschien sta je er zelf op. Misschien heeft iemand jouw werk gebruikt alsof het van henzelf was. Of misschien wordt het beeld zelfs rondgestuurd om jou te schaden. Wat het ook is: het voelt niet goed. En belangrijker nog: de wet staat aan jouw kant.
Waar begint het: wie heeft eigenlijk recht op die foto?
Iedere foto heeft automatisch een maker, en die maker heeft — zonder dat hij of zij daar iets voor hoeft te doen — vrijwel altijd het auteursrecht. Alleen die persoon mag dus bepalen of de foto online komt, wordt gedeeld of commercieel gebruikt. Gebeurt dat zonder toestemming? Dan is dat in de meeste gevallen gewoon een auteursrechtinbreuk.
Maar misschien ben je helemaal niet de maker. Misschien sta je er zelf juist op. Dan komt het portretrecht om de hoek kijken. En dat recht is krachtiger dan veel mensen denken. Als je herkenbaar op een foto te zien bent, mag die foto niet zomaar worden gepubliceerd. Punt. Zeker niet wanneer dat uw privacy schaadt, je in een kwetsbare situatie te zien bent of wanneer de foto wordt gebruikt om je te “exposen” of belachelijk te maken.
Is foto’s verspreiden zonder toestemming strafbaar?
Het hangt ervan af wat voor soort beeld het is.
Een familiefoto die zonder toestemming wordt gedeeld is vervelend, maar meestal niet strafbaar. Intieme foto’s? Die wél. Heimelijk gemaakte beelden? Ook strafbaar. Beelden rondsturen om iemand te intimideren of onder druk te zetten? Opnieuw strafbaar.
In die situaties kun je gewoon aangifte doen — en moet je dat soms zelfs doen om verdere schade te voorkomen.
Wat kun je meteen doen als jouw foto zonder toestemming rondgaat?
Er moeten doorgaans twee situaties van elkaar worden onderscheiden. Enerzijds de situatie dat de foto met jouw toestemming is gemaakt en anderzijds de situatie dat de foto zonder jouw toestemming is gemaakt.
Als de foto met jouw toestemming is gemaakt dan mag de maker de foto niet publiceren zonder jouw toestemming. Daarbij is het zelfs zo dat je je toestemming kunt intrekken, tenzij dat voor de andere partij onredelijk is (bijvoorbeeld bij een grote campagne waaraan je bewust hebt meegewerkt).
Als de foto zonder jouw stemming is gemaakt dan geldt eveneens dat de maker de foto niet mag publiceren zonder jouw toestemming, tenzij een wettelijke uitzondering geldt.
Situaties waarin publicatie mogelijk is toegestaan zijn nieuwswaardige gebeurtenissen (waarbij moet worden afgewogen of jouw privacy zwaarder weegt), foto’s van openbare evenementen (tenzij je een redelijk belang hebt om publicatie tegen te houden), en wanneer jij een publieke functie bekleedt en de foto relevant is voor het maatschappelijk debat.
Situaties waarin publicatie waarschijnlijk niet mag zijn wanneer de foto intiem, kwetsbaar of schadelijk is, wanneer je zonder relevante context negatief wordt neergezet, wanneer de foto heimelijk is gemaakt, wanneer de foto wordt gebruikt voor marketing, reclame of commerciële doelen.
Telkens dient te worden gekeken of jij een redelijk belang hebt om je te verzetten tegen publicatie. Denk aan je privacy, reputatie, veiligheid, emotioneel/immaterieel belang, commerciële waarde (bij influencers, artiesten, modellen etc.) Heb je zo’n belang? Dan mag een publicatie niet, ook niet wanneer de foto ‘gewoon op straat’ is gemaakt.
Waarom juridische hulp van een portretrecht advocaat vaak doorslaggevend is
Een foto die rondgaat, kan veel meer doen dan een ongemakkelijk moment veroorzaken — het kan reputatie, mentale rust en zelfs carrière beïnvloeden. Daarom is het cruciaal dat je weet dat je niet machteloos staat.
Een portretrecht advocaat helpt bij de verwijdering van ongewenste foto’s, schadevergoedingen, sommaties en procedures, en advies rondom sociale media en portretrecht.
Wilt u weten of uw situatie juridisch aan te pakken is? Onze portretrecht advocaten kunnen snel met je meedenken – vaak al binnen dezelfde dag.