Wanneer is een perspublicatie onrechtmatig?
In een tijd waarin nieuws zich razendsnel verspreidt en binnen enkele uren viral kan gaan, speelt de pers een belangrijke rol. Journalisten informeren, controleren en stellen misstanden aan de kaak. Maar wat als een publicatie schade toebrengt aan een individu of organisatie? Wanneer is een publicatie in strijd met het recht?
In dit artikel leggen we uit wanneer sprake is van een onrechtmatige perspublicatie, welke juridische criteria daarbij gelden en wat je kunt doen als je onderwerp bent van een schadelijk bericht.
Wat is een onrechtmatige perspublicatie?
Een onrechtmatige perspublicatie is een uiting in de media die schade veroorzaakt en in strijd is met de wet of met zorgvuldige journalistieke normen. Het gaat bijvoorbeeld om onjuiste beschuldigingen, eenzijdige berichtgeving of publicaties zonder hoor en wederhoor. De rechter maakt een belangenafweging tussen het recht op vrijheid van meningsuiting (artikel 10 EVRM) en het recht op eerbiediging van de persoonlijke levenssfeer (artikel 8 EVRM). Die afweging is afhankelijk van de omstandigheden van het geval.
Belangrijke juridische gezichtspunten
De rechtspraak geeft richting aan die belangenafweging door een aantal gezichtspunten te hanteren:
- De ernst van de beschuldigingen en de gevolgen voor de betrokkene.
Hoe zwaarder de aantijging en hoe groter de impact, hoe zorgvuldiger de berichtgeving moet zijn. - Het maatschappelijk belang van de publicatie.
Gaat het om het aan de kaak stellen van een misstand van publiek belang? Dan is er eerder ruimte voor publicatie. - De feitelijke basis van de uitlatingen.
Een publicatie moet voldoende onderbouwd zijn met feiten. Louter geruchten of suggesties zijn onvoldoende. - De wijze van presenteren: feiten of meningen.
Feiten moeten verifieerbaar zijn. Meningen zijn toelaatbaar, mits duidelijk als zodanig herkenbaar en voorzien van context. - Alternatieven voor publicatie.
Had het doel ook op een minder schadelijke manier bereikt kunnen worden, bijvoorbeeld door een interne melding? - De kans dat de informatie toch naar buiten zou zijn gekomen.
Als een bericht waarschijnlijk ook zonder deze publicatie openbaar zou zijn geworden, telt dat mee in de beoordeling.
Hoor en wederhoor
Een belangrijk aspect van zorgvuldige journalistiek is het toepassen van hoor en wederhoor. De betrokkene moet de kans krijgen om te reageren op beschuldigingen voordat publicatie plaatsvindt. Zeker bij ernstige verdenkingen is dit essentieel. Wordt deze stap overgeslagen, dan weegt dat zwaar in het oordeel over de rechtmatigheid van de publicatie.
Wat kun je doen als je onderwerp bent van een publicatie?
Er zijn verschillende manieren om op te treden tegen een publicatie, zowel preventief als achteraf. Hieronder drie routes die wij vaak begeleiden.
Juridische begeleiding bij hoor en wederhoor
Word je benaderd door een journalist of weet je dat er een publicatie aanstaande is? Dan is het verstandig om juridisch advies in te winnen van een mediarecht advocaat. Wij begeleiden cliënten bij het zorgvuldig reageren op persvragen, waarbij we oog houden voor zowel reputatie als juridische positie.
Sommeren tot verwijdering of rectificatie
Is er al gepubliceerd en klopt de inhoud niet, of is er onzorgvuldig gehandeld? Dan kun je de auteur of uitgever sommeren tot verwijdering of rectificatie. Wij stellen een onderbouwde sommatiebrief op en begeleiden het verdere traject.
Procederen over onrechtmatige publicatie
Als de schade groot is en informele stappen niet tot een oplossing leiden, is een gerechtelijke procedure mogelijk. Wij hebben ruime ervaring met zaken over onrechtmatige publicaties en procederen desnoods tot aan de hoogste rechter.
Wil je meer weten of direct juridisch advies? Contact ons. We helpen je graag verder.
